ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

[1] "Tanzimat - Μεταρρυθμίσεις στην Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά τον 19ο αιώνα"- Γεώργιος Τζεδόπουλος
[2] Πύλη (ή Υψηλή Πύλη): Ονομασία της Οθωμανικής κυβέρνησης από την πύλη στην είσοδο του κτιριακού συμπλέγματος που στέγαζε τις κεντρικές διοικητικές υπηρεσίες της Αυτοκρατορίας στην Κωνσταντινούπολη.
[3] Στις 3 Νοεμβρίου 1839 ο διάδοχος του Μαχμούτ Β' σουλτάνος Αμπντούλ Μετζίτ (1839-1861) εξέδωσε στην Κωνσταντινούπολη το αυτοκρατορικό διάταγμα που έμεινε γνωστό ως Χάτι Σερίφ του Γκιουλχανέ. Tο διάταγμα κοινοποιούσε την ανάληψη μεταρρυθμιστικού έργου, που συνοψιζόταν υπό τον όρο Τανζιμάτ (=μεταρρύθμιση, τακτοποίηση), με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών ζωής στην Aυτοκρατορία. Ως κατευθυντήριες γραμμές του Τανζιμάτ θεωρούνταν ο σεβασμός της ασφάλειας, της τιμής και της περιουσίας των υπηκόων ανεξάρτητα από το θρήσκευμά τους και η ισότητά τους απέναντι στο νόμο. Eπιπλέον, γινόταν λόγος για φορολογικές μεταρρυθμίσεις όπως η κατάργηση της ενοικίασης των φόρων, γνωστής ως ιλτιζάμ (iltizam), και ο καθορισμός του φορολογικού βάρους ανάλογα με την περιουσία και τα εισοδήματα του φορολογουμένου. Aναγγέλλονταν επίσης μεταρρυθμίσεις σχετικά με τον τρόπο άσκησης της στρατιωτικής υπηρεσίας και επιβεβαιωνόταν η κατάργηση των μονοπωλίων
[4]Η ίδρυση της Αυτοκρατορίας των Μεγάλων Κομνηνών το 1204, σηματοδοτεί μια νέα πορεία, δυόμισι περίπου αιώνων, με την Τραπεζούντα ως πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας, να διαδραματίζει σημαίνοντα ρόλο, όχι μόνο ως πολιτική δύναμη αλλά κυρίως ως οικονομικό, εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο.
[5] Διοικητική Διαίρεση της περιοχής του Ευξείνου Πόντου
Η διοικητική διαίρεση παρουσιάζεται αναλυτικά με τις αντίστοιχες τουρκικές ορολογίες
Βιλαέτι Τραπεζούντας
Έκταση: 31.300 τ.χμ. Αποτελείται από τέσσερα σαντζάκια: Τραπεζούντας, Τζανίκ (Αμισός), Λαζιστάν, Κιουμούς-χανέ. Τραπεζούντα: Αποτελείται από εννέα καζάδες: Τραπεζούντας, Τζεβιζλίκ, Σουρμένων, Ακτσέ-αμπάτ, Βάκφι-κεμπίρ, Κοράλλων, Τριπόλεως, Κερασούντας, Κοτυώρων (Ορδού). Τσάνικ: Αποτελείται από πέντε καζάδες: Φάτσας, Οινόης, Τσαρσαμπά, Αμισού (Σαμψούντα), Πάφρας. Λαζιστάν: Αποτελείται από τέσσερις καζάδες: Ριζαίου, Όφεως, Αθηνών, Χόπας. Κιουμούς-χανέ: Αποτελείται από τέσσερις καζάδες: Κιουμούς-χανέ (Αργυρούπολη), Ιορούλ, Κιλκίτ, Σιράν.
Βιλαέτι Κασταμονής
Έκταση: 60.000 τ.χμ. Αποτελείται από τέσσερα σαντζάκια: Κασταμονής, Μπόλου, Κάγγερι (Γαγγρών), Σινώπης. Κασταμονή: Αποτελείται από οκτώ καζάδες: Κασταμονής, Ινεπόλεως, Δζίδδε, Τατάι, Αράτς, Ζαφραμπόλεως (Θεοδωρούπολη), Τας-κιοπρού (Λίθινη γέφυρα), Τοσίων. Μπόλος: Αποτελείται από εννέα καζάδες: Παρθενίου, Έρεγλι, Μπόλου, Γκιονέκ ή Τορπαλί, Γκέρενδε, Δούντζε, Μουδουρνού, Χαμητιέ, Ζουγγουλδάκ. Γάγγρα: Αποτελείται από τρεις καζάδες: Γαγγρών, Τσερκέζ-κιοϊ, Ισκελίπ. Σινώπη: Αποτελείται από τρεις καζάδες: Σινώπης, Μπογιαμπάτ, Αγιατζίκ.
Βιλαέτι Σεβάστειας (Σιβάς)
Έκταση: 83.700 τ.χμ. Αποτελείται από τέσσερα σαντζάκια: Σιβάς, Καρά-χισάρ-σαρκί, Τοκάτης, Αμάσειας. Σεβάστεια: Αποτελείται από οκτώ καζάδες: Σιβάς, Γιλδίζ-ελλί, Τοννούς, Αζιζιέ, Γκιορούν, Δάρεντε, Δάβριτζε ή Δίβριτζι, Κοτς-κιρί ή Χαφίκ. Καρά-χισάρ-σαρκί ή σεμπίν (Κολώνεια): Αποτελείται από πέντε καζάδες: Μεσουδιέ, Καρά-χισάρ, Σου-σεχίρ, Κοϊλού-χισάρ, Χαμητιέ. Τοκάτη: Αποτελείται από τέσσερις καζάδες: Τοκάτης ή Τοκάτιου (Ευδοκιούπολη ή Ευδοκιά), Νικσάρ (Νεοκαισάρεια, τα αρχαία Κάβειρα, έπειτα Διόσπολη, έπειτα Σεβαστή, έπειτα Νεοκαισάρεια), Ερμπαά, Ζήλιε (Ζήλα).
Αμάσεια: Αποτελείται από οκτώ καζάδες: Αμάσειας, Μετζίτ-ουζού, Χατζή-κιοϊ ή Κιουμούς-χατζή-κιοϊ, Μερζιφούν ή Μερζεφούν ή Μαρσοβάν (Ηλιούπολη), Λαδίκ (Λαοδίκεια),
Κάβζας, Οσμαντζίκ, Βεζίρ-κιοπρού.

[εξι] «Οι διαθέσιμες πηγές και η υπάρχουσα βιβλιογραφία έχουν πλήθος
αναφορών στις σχέσεις ελλαδικού κράτους και Πόντου κατά τις αρχές του 20ου
αιώνα. Στις σχέσεις αυτές σημαίνουσα θέση έχει, εκτός των άλλων και η
έλευση ενός αριθμού Ποντίων μαθητών αποφοίτων σχολείων της πατρίδας
τους στην Αθήνα για να σπουδάσουν στο εκεί Πανεπιστήμιο ως υπότροφοι
φιλεκπαιδευτικών συλλόγων της Τραπεζούντας και στη συνέχεια να
επιστρέψουν εκεί για να στελεχώσουν τα εκεί σχολεία και κυρίως το
Φροντιστήριο.» Παυλίδης Υπ. Αντώνιος. To Φροντιστήριο Τραπεζούντας και η διείσδυση του ελλαδικού κράτους στον Πόντο κατά τις αρχές του 20ου αιώνα.
[7] «Τη 11η και 15η Σεπτεμβρίου του 1902 η Ελληνική Κοινότης Τραπεζούντος ετέλει εορτήν δημοτελή και πανηγυρικήν, ήτις άληστον κατέλειπε μνήμην πάσι τοις κατ' αύτην παραστάσιν, εώρταζε τά εγκαίνια του νεοδμήτου Ελληνικού Φροντιστηρίου και τη μέν 11η Σεπτεμβρίου εορτή της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού μετά το πέρας της ιεράς Λειτουργίας, τελεσθείσης, εν τω Μητροπολιτικώ ναώ, άπας ο κλήρος της πόλεως μετά της χρυσοϋφάντου αυτού περιβολής επί κεφαλής έχων την Α. Σεβασμιώτητα τον Μητροπολίτην , προηγουμένων των εξαπετρύγων και των Σταυρών και ακολουθούντος σύμπαντος του λαού , ού την αθρόαν συρροήν δεν εκώλυσαν αι κατ΄εκείνην την στιγμήν πίπτουσαι πυκναί ψεκάδες βροχής,επορεύθη εις το νεόδμητον κτίριον, και εν τη ευρεία αυτού και κεκοσμημένη αιθούση ετελέσθη μετ' εκτάκτου κατνύξεως ο νενομισμένος αγιασμός, αφ' ού καθηγίασθησαν αι ευρείαι του νεοδμήτου κτιρίου αίθουσαι ανελθών το βήμα ο υπό της επί των εγκαινίων επιτροπείας επί τούτω εντεταλμένος νά εκφωνήση τον πανηγυρικόν της ημέρας καθηγητής του Φροντιστηρίου κ. Α.Ν. Ιεροκλής απήγγειλεν από στήθους ενώπιον της σεπτής χορείας των μεγάλων της Κοινότητος ευεργετών και απείρου πλήθους τον έμπροσθεν δημοσιευόμενον λόγον. Μεθ' ό ο ιατρός κ. Αδάμ Ευφραιμίδης ομίλησε «περί ομονοίας των πολιτών» και εν τέλει η Α . Σεβασμιότης ο Μητροπολίτης Τραπεζούντος διά προσφωνήσεως θερμής και εγκαρδίου συνεχάρη τους πολίτας διά το μέγα όντως κατόρθωμα , την ταχείαν αποπεράτωσιν του τοσούτον μεγαλοπρεπούς σχολικού κτιρίου.
Τη δ'επιούση Κυριακή εκτός των κοινοτικών αρχών καταλαβουσιν εγκαίρως υπό τήν προεδρίας της Α. Σεβασμιότητος τας εαυτών θέσεις και του συρρεύσαντος απείρου πλήθους προσήλθον κατά την ορισμένην υπο του προγράμματος της τελετής ώραν πάντες οι επισήμως προσκεκλημένοι καί μεταξύ των πρώτων η Α.Ε. ο πρώην Γενικός Διοικητής του Νομού αείμνηστος Καδρή βέης ο στρατιωτικός Διοικητής, οι Πρόξενοι των Δυνάμεων και αντιπρόσωποι των διαφόρων Κοινοτήτων. Τον πανηγυρικόν τη ημέρα ταύτη εξεφώνησεν ο εκ των δικηγόρων της πόλεως κ. Ν. Ορφανίδης ομιλήσας Τουρκιστί περί της σημασίας του έργου, ανεγερθέντος τη Υψηλή επινεύσει του Κραταιοτάτου Υμίν Ίνακτος Σουλτάν Απτούλ Χαμήτ Χάν του Β! και τη προφρονι προστασία του εξοχωτάτου Γενικού Διοικητού Καδρή Βέη. Μετά τον δικηγόρον κ. Ορφανίδην αναβάς τω βήμα ο λόγιος Γυμνασιάρχης κ. Μ. Παρανίκας ομίλησε διά βραχέων περί της ιστορίας του Ελληνικού Φροντιστηρίου. Μετά δε τον κ. Γυμνασιάρχην η Α. Σεβασμιότης προσεφώνησε τους παρόντας τουρκιστί ευχαριστήσας τους επισήμως προσκεκλημένους και ούτω έληξεν η εορτή εν μέσω της γενικής χαράς πάντων των ομογενών, εν τη ψυχή των οποίων ανεξάλειπτον αφήκεν εντύπωσιν η επι δύο ημέρας γενομένη πρωτοφανής διά την ημετέραν πόλιν τελετή των εγκαινίων του νεοδμήτου ημών Φροντιστηρίου.» Παρουσίαση της τελετής των εγκαινίων του Φροντιστηρίου Τραπεζούντος στον τοπικό Τύπο.
[8] « Η παρουσία του Σεβαστού Κυμινήτη στην Τραπεζούντα υπαγορεύτηκε από τη
διττή ανάγκη της αντιμετώπισης της έντονης καθολικής προπαγάνδας που
είχε αναπτυχθεί στην πόλη την εποχή αυτή και της κάλυψης του κενού που υπήρχε
όσον αφορά τη σύσταση οργανωμένου σχολείου.
Συγκεκριμένα, το 1682 εμφανίστηκαν στην πόλη καθολικοί μοναχοί που επιδίδονταν
στη δωρεάν διδασκαλία για προσηλυτιστικούς λόγους. Τη δράση αυτών των καθολικών κατόρθωσε να ανακόψει ο Κυμινήτης, κυρίως με την ίδρυση ανταγωνιστικού σχολείου στην πόλη. Το Φροντιστήριο Τραπεζούντας, του οποίου σχολάρχης ανέλαβε το 1683, έμελλε να αναδειχθεί σε ένα από τα σημαντικότερα πνευματικά κέντρα του
ελληνορθόδοξου στοιχείου ολόκληρης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέχρι την
αποχώρηση των Ελληνορθόδοξων από την περιοχή. Ωστόσο, το σχολείο που ίδρυσε ο Κυμινήτης με πρότυπο την Πατριαρχική Σχολή του Φαναρίου με
δυσκολία φανέρωνε τη μελλοντική του εξέλιξη. Όπως πληροφορούμαστε από επιστολή του ίδιου του Κυμινήτη προς το δάσκαλό του Ιωάννη Καρυοφύλλη, οι πρώτοι μαθητές του ήταν συνολικά 20. Τη σχολαρχία του Φροντιστηρίου διατήρησε ο Κυμινήτης έξι χρόνια. Στο διάστημα αυτό η προσφορά του στην ανάπτυξη της παιδείας της Τραπεζούντας ήταν
πολύπλευρη και συνεχής.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο μητροπολίτης Τραπεζούντας Χρύσανθος, ο Κυμινήτης αγωνίστηκε «υπέρ της παιδείας και της ορθοδόξου ημών πίστεως», δρώντας μάλιστα και ως ιεροκήρυκας στους ναούς της Τραπεζούντας.
Το 1689, ωστόσο, προσκλήθηκε στο Βουκουρέστι για να αναλάβει σχολάρχης της
Αυθεντικής Ακαδημίας. Ο Κυμινήτης δέχτηκε την πρόταση και εγκατέλειψε οριστικά πλέον τη γενέτειρά του.
Σαλβάνου Αιμιλία ,για συγγραφή βιογραφίας Σεβαστού Κνμινήτη για το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού.
[9] Άφησε με Δράκε, άφησε με πέντε έξι ημέρες,
να πάω να δω τους δικούς μας κι έρχομαι Δράκε και με τρως.
[10] Απόψε το βράδυ μπροστά μου ήρθε ο Χάρος.
Τον θάνατο δεν τον σκέφτηκα, μόνον τους δικούς μας πως θα χάσω.
[11] Εργάτες, εισοδήματα : 1.000 γρόσια - φόρος 15 γρόσια
Οπωροπώλες εισόδημα: 40.000 γρόσια - φόρος 166,2 γρόσια
Έμποροι εισόδημα : 500.000 γρόσια - φόρος πάνω από 2.000 γρόσια
(Π.Ε. 1951, σελ. 787, 788 και Π. Τριανταφυλλίδης 1870, σελ. 110-112)
[12] Μεταγενέστεροι της Μερίμνης γυναικείοι σύλλογοι στον Πόντο κατά Κυριακή Μαμώνη και Λήδα Ιστικοπούλου :
-Φιλόπτωχος Αδελφότης Κυριών Αμισού (εικάζεται ως μεταγενέστερος γιατί δεν υπάρχει το ακριβές έτος ιδρύσεως)
-Επιμελητήριον Παλλάς Πάφρας
- Έσπερος-Δράση Μερζιφούντας

[13] Μετ. Αρμέγει τις αγελάδες, μαζεύει τα ξύλα, προσέχει τα ζώα.

[14] Άννα Θ. Θεοφυλάκτου.
Γεννημένη στη Θεσσαλονίκη το 1924, η Άννα Θεοφυλάκτου είναι κόρη του Θεοφύλακτου Θεοφυλάκτου και της Ιφιγένειας Κογκαλίδου Θεοφυλάκτου. Σπούδασε στο ΑΠΘ ιατρική και έλαβε την ειδικότητα της οφθαλμιάτρου. Την περίοδο της Κατοχής υπήρξε ενεργό μέλος της Αντίστασης. Από νεαρή ηλικία ασχολήθηκε με τα κοινά και φιλάνθρωπα έργα. Επί 9 χρόνια υπηρέτησε τη Μέριμνα από τη θέση της προέδρου και δεν σταμάτησε να προσφέρει σε αυτήν μέχρι σήμερα. Επί της προεδρίας της συστάθηκε ο παιδικός σταθμός «Αργώ», για την ανακούφιση της εργαζόμενης μητέρας και κατόπιν εισήγησης της ο πολιούχος της Τραπεζούντας, Άγιος Ευγένιος, ορίστηκε από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδας ως πολιούχος της Καλαμαριάς. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου Φιλίας «Ελλάς-Κύπρος» και σήμερα διατελεί πρόεδρος του, ενώ πολλάκις έχει τιμηθεί από του Κύπριους για την προσφορά της. Η αρχειακή φωτογραφική και κειμηλιακή της συλλογή που αφορά τον Πόντο, είναι ιδιαιτέρως εντυπωσιακή. Το 1992 η κυρία Θεοφυλάκτου, τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών» για την αξιόλογη κοινωφελή δράση της».

[15] Παρθεναγωγείο Τραπεζούντας (Η ελληνική Παιδεία στον Πόντο. Σωφρόνης Χατζησαββίδης)
Η εκπαίδευση των αγοριών και κοριτσιών στον Πόντο γινόταν κατά βάση σε χωριστά σχολεία, αλλά αυτό εφαρμοζόταν σε μεγάλες πόλεις ή κωμοπόλεις. Στα μικρά μέρη όπου ο αριθμός των μαθητών ήταν μικρός η εκπαίδευση ήταν μικτή. Στην Τραπεζούντα, το 1846, ιδρύθηκε το Παρθεναγωγείο με σκοπό την παροχή εκπαίδευσης στα θήλεα της πόλης, με πρώτη Διευθύντρια την Μαριγώ Καριοφύλη. Η πρωτοβουλία της ίδρυσης του αποδίδεται στον Δημήτρη Αυγερινό και στους καθηγητές του Φροντιστηρίου Τραπεζούντας, Κωνσταντίνο Ξανθόπουλο και Περικλή Τριανταφυλλίδη. Αρχικά λειτούργησε ως Δημοτικό σχολείο αλλά σύντομα απέκτησε Νηπιαγωγείο και Ημιγυμνάσιο. Περιλάμβανε οκτώ τάξεις: μια προκαταρτική-νηπιαγωγείο, τέσσερις δημοτικό και τρεις σχολαρχείο.
Οι μαθήτριες του παρθεναγωγείου ήταν ομοιόμορφα ενδεδυμένες, είχαν φροντισμένη κόμμωση και υποχρεούνταν να εκκλησιάζονται κάθε Κυριακή, να συμμετέχουν σε εκδηλώσεις που καθόριζε η διοίκηση του Ιδρύματος και να φέρονται «κοσμίως».
Η διδακτέα ύλη περιλάμβανε θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα. Τα θεωρητικά μαθήματα δεν διέφεραν των μαθημάτων των σχολείων αρρένων και σε γενικές γραμμές η διδακτέα ύλη αυτών των μαθημάτων ήταν ίδια με αυτής των σχολείων στην Ελλάδα. Τα πρακτικά μαθήματα είχαν να κάνουν με οικιακές ασχολίες και την οικιακή οικονομία όπως ταπητουργία, κέντημα, κοπτική ,ραπτική.

[16] Συγκριτικά στατιστικά στοιχεία ελληνικών και οθωμανικών σχολείων της Τραπεζούντας το 1903
Α. Ελληνικά σχολεία Κεντρικά σχολεία Φροντιστηρίου μαθητές 1050 Κεντρικό Παρθεναγωγείο μαθήτριες 420 Συνοικιακά σχολεία, μαθητές και μαθήτριες 500 Σύνολο Ελλήνων μαθητών -μαθητριών Τραπεζούντας 1970
Β. Οθωμανικά (Μουσουλμανικά) σχολεία Ιταντιέ ( Γυμνάσιο) μαθητές 250 Ρουστιέ (Ημιγυμνάσιο) >> 310 Παρθεναγωγείο μαθήτριες 55 Σύνολο Οθωμανών μαθητών-μαθητριών Τραπεζούντας 632
Από: «Ημερολόγιον του Πόντου, έτους 1903», Ιωαννίδης Ι. στο ΠΕ, περίοδος Β΄, τ. 4ο, Θεσσαλονίκη 1977, σελ. 113.
[17] Στη Σμύρνη λειτουργεί ήδη από το 1889 η Αγαθοεργός Αδελφότητα Κυριών, η οποία προσφέρει εκμάθηση τέχνης και προσφορά εργασίας στα άπορα κορίτσια της Σμύρνης.
[18]Η γραφικές και λογιστικές εργασίες ήταν ευθύνη του ισόβιου λογιστή του σωματείου Ζευγαρόπουλου Κλεάνθη για τον οποίον διαβάζουμε στην Λογοδοσία του Συμβουλίου τα σχόλια των ελεγκτών: « Κατόπιν της αυστηράς εξελέγξεως ταύτης, ηθέλομεν παραβή το καθήκον μας, εάν δεν αναφέρωμεν συγχρόνως την τάξιν, την καθαριότητα των βιβλίων, την περί την διαχείρισιν αφήνειαν και ακρίβειαν του λογιστού κ. Κλεάνθους Ζευγαρόπουλου...».
[19] 100 χρόνια προσφοράς. "Μέριμνα Ποντίων Κυριών". Κυριάκος Στ. Χατζηκυριακίδης. Παραπομπές κεφαλαίου Γ σελ 320. Παραπομπή 7 και 8:
Έκθεσις πεπραγμένων από 1.9 .1910 μέχρι 31.8.1911«εν τέλει του έτους έμειναν εν τη Ραπτική εργάτριαι 28 και εν τοις κεντήμασιν 51 εν συνόλω 79».
Φάρος της Ανατολής. Αρ.φ 176, σελ 6 στις 24.10.1910 «Αι εργασίαι του Καταστήματος της Μερίμνης ήρξαντο την 8ην παρελθόντος Νοεμβρίου, το δ εργαστήριον αυτής αριθμούν νυν περί τα 85 κοράσια»
Η αποχώρηση αρκετών μαθητριών στα μέσα της χρονιάς, που παρατηρούταν στα πρώτα χρόνια λειτουργίας των τμημάτων, οδήγησε το συμβούλιο στη λήψη μέτρων για την οργάνωση και εντατικοποίηση της εκπαίδευσης. Λογοδοσία Συμβουλίου: οπ σ11: Το συμβούλιο αποφάσισε να κρατάει εβδομαδιαίως ένα ποσοστό των «εργατικών» κάθε κοριτσιού, σκοπεύοντας να του το επιστρέψει κατά την αποφοίτηση του στο τέλος του έτους. Όποια μαθήτρια αποχωρούσε νωρίτερα έχανε το παρακρατηθέν αυτό ποσό, γι αυτό και το μέτρο δεν άργησε να φέρει αποτελέσματα.
[20] Πρώτη επόπτρια του εργαστηρίου υπήρξε η Βασώ Ασλανίδου, ενώ και η Θάλεια Σαουλίδου και Αφροδίτη Εφραιμίδου διετέλεσαν κι αυτές επόπτριες και εξάσκησαν τα καθήκοντα της γενικής διεύθυνσης του Καταστήματος με απόλυτη επιτυχία.
[21] Θάλεια Τριανταφυλλίδου-Σαουλίδου.
Η κόρη του ιστορικού Περικλή Τριανταφυλλίδη, Θάλεια, γεννήθηκε στην Τραπεζούντα το 1863 . Παντρεύτηκε τον καθηγητή του Φροντιστηρίου Τραπεζούντας Παντελή Σαουλίδη και υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Μέριμνας τόσο το 1904 στον Πόντο όσο και το 1923 στη Θεσσαλονίκη. Υπήρξε η πρώτη πρόεδρος της Μέριμνας στην Ελλάδα και συνολικά διατέλεσε πρόεδρος της 22 χρόνια. Χάρη στις προσπάθειες της η Μέριμνα απέκτησε ιδιόκτητη στέγη: στα δύσκολα χρόνια της Γερμανικής κατοχής η κυρία Σαουλίδου αποπλήρωνε τις δόσεις του δανείου για την αγορά του νεοκλασικού διώροφου στην Βας. Όλγας. 86 ετών αποσύρθηκε λόγω γήρατος από την ενεργή δράση και ανακηρύχτηκε «Μάνα» της Μέριμνας
[22] Ο Κωσταντίνος Ιωακειμίδης από την Κερασούντα του Πόντου διηγήθηκε την προσωπική του ιστορία στον Παναγιώτη Τανιμανίδη. Ελληνικό Ορφανοτροφείον Τραπεζούντας. Τανιμανίδης Παναγιώτης. 1987.
[23] Επιστολή μελλοθανάτου Αλέξανδρου Ακριτίδη, εμπόρου Τραπεζούντας. Από το αρχείο της Αδελφότητας Κρωμναίων Καλαμαριάς.
1921 7βρ 5 Κυριακή
Γλυκυτάτη μου Κλειώ
Σήμερον τελεσθεί εν τη φυλακή λειτουργία και εκοινωνήσαμε όλοι, περί τους 100 από διάφορα μέρη. Έχει αποφασισθεί ο δια της κρεμάλας θάνατος. Αύριον θα πηγαίνουν οι 60, μεταξύ αυτών οι 5 Τραπεζούντιοι και θα γίνει ο δι' αγχόνης θάνατος.
Την Τρίτην δεν θα είμεθα εν ζωή, ο Θεός να μας αξιώσει τους ουρανούς και σε σας να δώσει ευλογίαν και υπομονήν και άλλο κακόν να μη δοκιμάσητε.
Όταν θα μάθετε το λυπηρόν γεγονός να μη χαλάσετε τον κόσμον, να έχετε υπομονή.
Τα παιδιά ας παίξουν και ας χορέψουν. Ας σε βλέπω να κανονίσης όλα όπως ξέρεις εσύ.
Ο αγαπητός μου Θεόδωρος ας αναλαμβάνει πατρικά καθήκοντα και να μην αδικήσει κανένα από τα παιδιά τον Γέργον να τελειώσει το σχολείον και να γίνει καλός πολίτης. Τον Γιάννην ας τον έχει μαζί του στη δουλειά. Από τα μικρά, τον Παναγιώτη να στείλεις στο σχολείο, την Βαλεντίνην να την μάθης ραπτικήν. Την Φωφών να μη χωρίζεσαι ενόσω ζεις. Εις τον Στάθιον τας ευχάς μου και την υποχρέωσιν όπως χωρίς αμοιβήν διεκπεραιώσει όλας τα οικογενειακάς μου υποθέσεις που θα του αναθέσητε. Ο παπα Συμεών ας με μνημονεύσει ενόσω ζη. Να δώσης 5 λίρες στην Φιλόπτωχον, 5 λίρες στην Μέριμναν, 5 λίρες στου Λυκαστή το σχολείον. Και ας με συγχωρέσουν όλοι οι αδελφοί μου, οι νυφάδες και όλοι οι συγγενείς και φίλοι. Αντίο βαίνω προς τον πατέρα και συγχωρήσατέ μου ο υμέτερος Αλ. Γ. Ακριτίδης [24] Μετ «Της Μέριμνας κορίτσι είναι. Τίποτε άλλο μην ρωτάς.»

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ -100 χρόνια προσφοράς. "Μέριμνα Ποντίων Κυριών". Κυριάκος Στ. Χατζηκυριακίδης. Εκδόσεις Αφοι Κυριακίδη (2004). Θεσσαλονίκη 2004. -"Η Εκκλησία Τραπεζούντος". Χρύσανθος Φιλιππίδης (μητροπολίτης Τραπεζούντος), Αρχείον Πόντου 4/5 (1933), 1-904. - Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Φωτιάδης Κωσταντίνος Ε. Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων. 2004 - Ο Βυζαντινός Πόντος. Η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας (1204-1461). Ο χώρος - Οι άνθρωποι - Η οικονομία. Λυμπερόπουλος Β.Χ. Αθήνα 1999. - Ιστορία της Ποντικής Τραπεζούντας, από τα αρχαιότατα χρόνια μέχρι σήμερα (756 π.Χ.-1897). Ευαγγελίδης Τ. Εισαγωγή-σχόλια: Κ. Φωτιάδης, Θεσσαλονίκη 1994. - Οι Φυγάδες. Μετά μακρών προλοεγομένων περί Πόντου ,Τριανταφυλλίδης Π., (1870). Εκ του τυπογραφείου Πιερρή και Βάμπα. Αθήνησιν - Πληθυσμιακή σύνθεση του Πόντου, Μαυρίδης Σάββας (1989), Εγκυκλοπαίδεια Ποντιακού Ελληνισμού, τόμος Ε! Μαλλιάρης Παιδεία Θεσσαλονίκη - Η εμπορική σημασία της ποντικής Τραπεζούντας, Λαμψίδης Οδυσσέας Αθήναι 1963. - Γύρω στην άσβεστη φλόγα. Βιογραφικές αναμνήσεις, Θεοφύλακτος Θεοφύλακτος, εκδόσεις «Κυριακίδη», Θεσσαλονίκη 1997
-Το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας (1900-1914) και η ιδεολογική κυριαρχία των Ελλήνων στον Πόντο. Αντώνης Παυλίδης. Επιτροπή Ποντιακών Μελετών. Περιοδικό «ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΝΤΟΥ» Παράρτημα 24-Κοινωνία και εκπαίδευση. Αθήνα 2004 -Η Αδελφότης των κυριών Τραπεζούντας «Η Μέριμνα» Τερζόπουλος Α. Αρχείον Πόντου 31, 1971-1972,370-392 -Μέριμνα κυριών του Πόντου. Ζωντανές μνήμες Πόντου. Εκδόσεις Κυριακίδη. Θεσσαλονίκη 1992